Cách nhổ switch bàn phím cơ

Giống như người đam mê thời trang biết cách đeo điều chỉnh phụ kiện, quần áo, thì anh em mê bàn phím cơ ít nhiều cũng phải biết qua cách thay switch. Bài này tôi chia sẻ với anh em kinh nghiệm vài người đi trước về cách làm và một số lưu ý khi muốn thay switch.

Khi nào cần thay switch bàn phím cơ

Nếu anh dùng bàn phím cơ và gặp một số lỗi như ấn phím không được, double click, tripple click, hay nhấn một phím lại hiện lên nhiều ký tự khác nhau hoặc một ngày đẹp trời không còn nghe tiếp clicky quen thuộc hay cảm giác ấn xuống trơn tuột đi khác hẳn bình thường, đó là lúc chúng ta cần xem lại switch của bàn phím và tệ hơn có thể phải thay hắn đi.

Anh em có thể làm vệ sinh máy và để bay hơi hoàn toàn trong vòng 24 giờ, sau đó khởi động lại mà vẫn thấy các lỗi trên thì không nghi ngờ gì nữa, phải thay đi thôi. Hiện tại trên thị trường việc thay switch ngốn của anh em khoảng 100k/ phím trở lên cho switch đầu tiên, các switch tiếp theo sẽ rẻ hơn tùy số lượng tổng và tùy vào kiểu bàn phím. Rẻ nhất là phím dùng switch MX Led đơn, đắt nhất là switch RGB, cấu tạo đơn giản nhất là kiểu trên bàn phím Filco, phức tạp nhất là phím Corsair.

Hướng dẫn thay switch bàn phím cơ

Trước khi bắt đầu bạn cần hiểu tổng quát quá trình thay switch cho bàn phím cơ gồm các bước căn bản: mở bàn phím, truy cập bảng mạch in, hàn lại công tắc bị hỏng hoặc tháo công tắc cũ gắn công tắc mới và cuối cùng là hàn công tắc mới vào đúng vị trí đang gắn. Đó, đại khái là vậy, giờ chúng ta vào chi tiết.

Chuẩn bị các dụng cụ sau:

• Hàn sắt
• Bơm hàn
• Hàn cấp điện tử
• Key puller hoặc dùng O-ring
• Tua vít nhỏ
• Thanh nâng để mở vỏ bàn phím
• Kìm nhỏ
• Đèn Led tương ứng
• Máy cắt dây

Cách đơn giản nhất là anh em có thể chọn mua một bộ kit thay switch có sẵn tại các shop hay trên các trang online với giá dưới 20USD/kit

Các lưu ý đầu tiên trước khi thay switch

Tiếp theo anh em cần kiểm tra lại loại switch mà mình đang muốn thay và loại bàn phím đang dùng để đặt mua đúng switch và màu sắc switch.

Sau khi đã chọn mua đúng switch, một khâu quan trọng anh em cần lưu ý là chọn cách gắn kết phù hợp. Quan sát kỹ tấm gắn PCB: vỏ công tắc khác nhau được thiết kế gắn trực tiếp vào bảng mạch bàn phím, hoặc trên một tấm nhựa nằm phía trên bảng mạch để bảo vệ nó. Soi kỹ hơn anh em sẽ thấy các switch gắn trên PCB có thêm hai ngạnh nhựa ở phía dưới để tăng độ bám và ổn định. Nói chung mình có thể cài một switch gắn trên PCB vào bàn phím dạng tấm dễ dàng. Nhưng không thể cài switch gắn trên tấm nhựa trực tiếp vào bàn phím được vì switch sẽ dễ bị lệch ra khỏi bảng mạch và hư hỏng nếu chúng ta cứ cố gắng ép nó vào.

Tiếp theo là xử tới phần đèn LED của phím. Nếu bảng mạch bao gồm ánh sáng, anh em phải thay luôn cả đèn led khi thay switch. Hầu hết các bàn phím cơ hiện đại bây giờ đều lắp đèn LED phía trên switch, trong một lỗ hổng được tạo hình đặc biệt bằng nhựa của vỏ switch, hoặc bên dưới switch trực tiếp lên chính PCB, và chiếu sáng thông qua hộp switch trong suốt. Nếu bảng mạch của anh em đang dùng dạng LED gắn bên dưới switch thì đơn giản rồi, mình chỉ cần giữ nguyên đèn Led hiện tại và gắn switch mới lên phía trên. Nếu anh em dùng loại bảng mạch LED phía trên mỗi switch thì sẽ cần thêm một công đoạn hàn nho nhỏ để tháo Led hiện tại ra khỏi bảng mạch và hàn lại vị trí cũ sau khi đã gắn switch mới vào. Một lưu ý cho anh em là đèn Led có cấu tạo khá mong manh dễ vỡ nên để an toàn anh em có thể mua thêm một em Led cùng loại backup nếu quá trình hàn lại gặp trục trặc có cái thay vào.

Lưu ý cuối cùng là nếu bàn phím của anh em dùng switch có vỏ nhựa trong suốt cho đèn Led gắn dưới chiếu qua thì anh em cũng cần tìm mua loại switch thay thế có vỏ trong suốt để ánh sáng không bị mờ khi thay xong.

Các bước thay switch

Bước 1

Gỡ bàn phím ra khỏi PC đặt vào mặt phẳng trơn, sạch, có độ bám để đảm bảo an toàn trong suốt quá trình làm. Sau đó nhẹ nhàng tháo vỏ ngoài của bàn phím để đi vào bảng mạch in phía trong.

Bước đầu tiên này sẽ có thao tác khác nhau cho từng loại bàn phím. Các kiểu đơn giản thì chỉ cần tháo keycap, gỡ ốc vít ở các cạnh ra (nhớ dùng một chiếc hộp nhỏ để đựng các em ốc ít lẳn tẳn này vào không chúng lại rơi mất thì teo). Các kiểu phức tạp hơn thì tháo keycap, gỡ bít nhựa, tháo ốc vít, chân giữ ra khỏi bàn phím.

Trước khi gỡ ra hẳn hãy đánh dấu ghi nhớ lại vị trí switch muốn thay thế, vì nhiều khi PC không có dán nhãn và một khi đã tháo keycap ra thì không cách chi nhớ lại được vị trí switch muốn thay vì nhìn em nào cũng giống em nào.

Khi đã tháo gỡ hoàn toàn thì trước mắt anh em sẽ là toàn cảnh bảng mạch in phía trong của bàn phím gồm một loạt các công tắc với tấm kim loại.

Bước 2: chuẩn bị khử hàn

Bây giờ mình làm nóng hàn và máy bơm hàn cũng sẵn sàng nhé. Lật ngược PCB lại trên mặt bàn sao cho mặt sau hướng lên trên và các công tắc nằm hẳn trên bàn. Chuẩn bị miếng bọt biển để làm sạch bảng mạch.

Khi máy hàn đủ nóng hãy làm sạch các chất cặn bị oxy hóa, sau đó nhấn đầu nhọn của máy hàn vào ngạnh điện của switch cần thay để làm tan chảy mối hàn cũ. Cần cẩn thận để tay không chạm vào vật liệu không dẫn điện của PCB kẻo làm hỏng các phần còn lại trên bảng mạch. Khi mối hàn đã chuyển sang dạng lỏng hãy nhanh tay dẹp mỏ hàn qua một bên, chuyển qua dùng bơm hàn, đặt bơm lên trên đỉnh mối hàn và hút hết phần chất lỏng đó ra trước khi nó nguội và đông cứng lại.

Bước này có thể lặp đi lặp lai hai ba lần tùy theo kích cỡ mối hàn và độ nhạy của bạn khi thao tác, mục tiêu là hút hết mối hàn cũ ra khỏi vị trí. Tương tự làm như vậy cho tiếp điểm thứ hai của switch. Nhớ là luôn làm sạch que hàn trong toàn bộ quá trình.Tiếp tục lặp lại thao tác này cho các chân của LED (cho trường hợp Led đính trên switch).

Bước 3: Gỡ switch cũ

Khi mối hàn cũ đã bay sạch, chúng ta sẽ tiến hành gỡ switch cũ ra khỏi bảng mạch. Nếu bàn phím dùng switch gắn PCB, chỉ cần rút nó ra bằng ngón tay hoặc một chiếc kìm nhỏ. Nếu switch được gắn trên tấm nhựa hoặc kim loại, bạn cần ấn xuống một chút, lắc nhẹ để rút switch ra khỏi tấm. Nếu thấy thao tác cứng và gặp khó khăn thì hãy đưa lại gần để xem kỹ coi mối hàn cũ đã thật sự bong ra hết chưa hay còn sót ở phần chân dưới. Tiếp tục lặp lại thao tắc gỡ bỏ này cho phần Led nằm phía trên switch.Một lưu ý khi gỡ phần Led ra là cần ghi chú kỹ hướng nằm của led trên để sau này đặt lại đúng vị trí cực âm và cực dương.

Bước 4: Cài switch mới vào

Kiểm tra công tắc mới lần nữa trước gắn vào đảm bảo hai chân của switch thẳng không có vết chất liệu thừa nào dôi ra. Để cài switch mới vào ta sẽ đưa nó vào vị trí đang trống trên PCB. Nếu bàn phím dùng một tấm, bạn cần cắt một tí ở phần chân của switch để vừa vặn. Sau khi gắn vào kiểm tra lại một lần nữa độ bám chặt và vị trí các ngạnh của switch mới.

Sau đó lật bảng mạch lên. Bây giờ mình sẽ lặp lại thao tác hàn để gắn cố định switch mới vào PCB và đóng mạch hoàn chỉnh. Làm sạch máy hàn, đặt lên ngạnh của switch để làm nóng phần kim loại trong vài giây, sau đó cẩn thận cho dây hàn vào vị trí để làm nóng xung quanh pin và phần tiếp xúc điện.

Bạn sẽ cần đủ chất hàn nóng chảy tại chỗ để bao quanh toàn phần chân của switch nhưng không quá nhiều dễ chảy tràn vào vật liệu không dẫn điện của mạch. Làm sạch mỏ hàn và lặp lại quá trình cho đến khi switch ổn định và gắn chặt vào PCB.

Nếu switch có Led gắn trên cùng thì cẩn thận luồn nó qua vỏ switch nhựa, gắn vào lỗ tiếp xúc cân chỉnh lại cho đúng hướng cực âm cực dương đã ghi chú trước đó, có thể uốn cong phần dây của Led một chút để giữ nó vững đúng vị trí khi bạn hàn. Sau khi hàn xong hãy cắt các dây gần với điểm hàn cho gọn gàng lại.

Bước 5: Test switch mới thay

Không cần lắp lại toàn bộ bàn phím, anh em chỉ cần di chuyển bảng mạch với switch mới thay và kết nối với máy tính đang mở để thử. Mình có thể kiểm tra xem công tắc mới có ổn chưa và vận hành thế nào bằng cách mở trình duyệt web, xử lý văn bản và bấm thử, nếu không còn lỗi như trước khi thay switch thì quá trình thay switch đã thành công.

Bước 6: Lắp lại bàn phím

Sau khi test switch xong tháo kết nối bảng mạch với PC, đặt bảng mạch trở lại vào trong vỏ keyboard, đóng chặt lại, gắn lại các ốc vít đã mở ra trước đó, gắn từng keycap vào đúng vị trí, cắm kết nối với PC. Hoàn tất.

Vậy là quá trình thay switch đã xong. Hy vọng anh em có thể xử lý được việc này tại nhà với thao tác hàn và gỡ hàn đơn giản mà không cần mất công mang em nó ra tiệm.

(Bài viết tham khảo từ một số review tại Reddit và link hướng dẫn thay switch https://www.howtogeek.com/350279/how-to-replace-and-re-solder-a-mechanical-keyboard-switch/)